علیرضا نوروزی- حوزه علمیه مشهد مقدس: امام خمینی(ره) به عنوان رهبر کبیر انقلاب اسلامی نقش ارزنده ای را در احیای ارزش های اسلامی در کشورهای منطقه و بهويژه در کشور اسلامی ایران ایفا و حکومت اسلامی را برای اولین بار در تاریخ شیعه بعد از معصومین پایه ریزی کردند.
ایشان شخصیتی جامع و همه جانبه داشتند و به عنوان یک عالم برجسته و مرجع تقلید در حوزه علمیه، رسالت خود را با پرورش شاگردان متعدد و رونق بخشیدن به حوزه ها انجام دادند.
حوزه علمیه مشهد بهعنوان یکی از برجسته ترین حوزه های علمیه شیعی، مفتخر به حضور یاران و شاگردان برجسته مکتب امام خمینی(ره) و حامیان انقلاب اسلامی است. شخصیت هایی بزرگی مانند مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنه ای و آیتالله واعظ طبسی که از یاران امام(ره) در تحقق بخشیدن انقلاب اسلامی بودند، از این حوزه علمیه برخاستند و عالمان برجسته ای که در حوزه های علمیه نجف اشرف و شهر قم از محضر امام خمینی کسب فیض كردند، به این حوزه مقدسه بازگشتند، بهطوری که امروز، حوزه علمیه مشهد مقدس شاهد حضور عالمان برجسته ای است که همگی در مکتب فقهی و اصولی مرحوم امام پرورش یافتند؛ شخصیت هایی مانند حضرات آیات حاج سید عزالدین زنجانی، حاج سید حسن مرتضوی، حاج شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی، حاج شیخ محمد حسین سیبویه، حاج شیخ عبدالحمید شربیانی، حاج شیخ محمد واعظ زاده خراسانی و عالمان دیگری که با تدریس و تربیت شاگردان در این حوزه، به ترویج مبانی اسلامی و تبیین حقايق دینی اشتغال دارند.
در این نوشته، به مناسبت ایام سالگرد ارتحال امام خمینی (ره)، ابعاد شخصیتی و خاطراتی از مرحوم امام در کلام برخی شاگردان برجسته ایشان در حوزه علمیه مشهد (حضرات آیات زنجانی، مرتضوی و اشرفی شاهرودی) بیان می شود.
***
آیتالله حاج سید عزالدین حسینی زنجانی از علما و مراجع حوزه علمیه مشهد است که به تدریس درس خارج فقه اشتغال دارد. وي در حوزه علمیه قم سالهاي متمادی از محضر امام خمینی در فقه و اصول و فلسفه و عرفان کسب فیض كرده و به درجات عالیه اجتهاد نائل شدند. او همواره مورد توجه استاد خود قرار داشت تا جایی که در يكي از سفرها، وقتی والدشان (مرحوم آیتالله حاج سید محمود حسینی زنجانی) از مرحوم امام خمینی درباره وی سؤال مي كنند، امام می فرمایند: «چه مي فرماييد، ایشان بسيار خوش فهم وخوش قريحه هستند».
آیتالله زنجانی در زمره برجسته ترین شاگردان مکتب امام خمینی(ره)، نقش برجستهاي در پیروزی انقلاب و فعالیت های مبارزاتی علیه رژیم پهلوی از مشهد مقدس داشته است.
وي هم اکنون نیز به عنوان یکی از علمای برجسته مشهد ضمن حضور در عرصه های سیاسی و اجتماعی بر ادامه راه امام و تجدید بیعت با آرمان های ایشان تاکید ورزیده و همواره در دیدارهای خود، از امام خمينی(ره) به عنوان يك نعمت الهی برای مردم ايران یاد می کنند.
آیتالله زنجانی در یکی از دیدارهای خود در مورد شخصیت سیاسی امام خميني فرمودند: «امام خمينی(ره) با سياست خود توانست كشور را از چنگال امريكا درآورد. امام خمينی(ره) مرد تاريخ بود و توانست با درايت و سياست خود منشأ مشكلات كشور را يافته و مردم را از آنها آگاه كند».
وي يكی از مهمترين ويژگیهای امام(ره) را تلاش در جهت رضای خدا بیان می کند و در این خصوص اعتقاد دارد: «آنچه ايشان را به تمامی جهانيان شناساند، شخصيت با تقوای ايشان بود كه با تسلط بر فلسفه اسلامی و قرار گرفتن در ردههای بالای فقاهت، تاثير كلامی بسياری در ميان مردم داشت».
این شاگرد برجسته امام خمینی(ره) در موارد متعددی از خاطرات خود با مرحوم امام سخن می گویند. وي یکی از خاطرات خود با امام را اینچنین بیان می کند:
«در آن زمان که من درس اسفار امام می رفتم، مبتلا به حصبه شدم. از قضا، فصل زمستان بود. آن موقع، حصبه بیماری خطرناکی به شمار می آمد. منزل ما در حوالی منزل مرحوم امام بود. ایشان پس از آنکه از بیماری من اطلاع پیدا کردند، هر صبح و شب به عیادت من می آمدند. یادم است که ایشان یک شب به عیادت من آمده بودند، دکتری قبل از ایشان آمده بود، دوای اشتباهی داده بود و حال من بسیار بد بود. حضرت امام، این مرد ربانی بزرگوار، در آن زمستان سرد، پیاده به دنبال طبیبی که به طرز قدیم معالجه می کرد، رفته و او را آوردند و پس از بهبودی نسبی حال من، منزل را ترک فرمودند. آن گاه وسایل انتقال مرا به بیمارستان فراهم ساختند و حتی در منزل هم وضع رخت خواب چندان مرتب نبود، دستور دادند از منزل خودشان رخت خواب مناسب آوردند... اینها فراموش شدنی نیست. دیگران هم بودند که در درسشان شرکت می کردم، اما یک مرتبه هم به عیادت نیامدند، حتی یک نفر را نفرستادند که چرا درس شرکت نمی کنی...»
آیتالله حاج سید عزالدین زنجانی در باب شخصیت علمی و اخلاقی امام در حوزه علمیه قم یادآور می شود:
«امام در ظاهر، آن موقع کنار بودند و متصدی فقاهت و مرجعیت نبودند. فقط اسفار می گفتند و احتمال آن هم نمی رفت که ایشان، العیاذ بالله، بخواهد من را پرورش دهد که بعداً مروج رساله ایشان باشم. اصولا خدا می داند که ایشان، فوق این حرفها بوده و هستند و این حرفها، نسبت به ایشان تصور هم ندارد. کاملا به خاطر دارم در آن ایام طلبگی، هر چه تلاش کردم که نسبت به ایشان، سبقت در سلام داشته باشم، موفق نمی شدم.آری "من کان لله کان الله له"... در همان اوان یکی از اتباع کسروی کتابی به نام "اسرار هزار ساله" نوشت و در آن از زیارت قبور و مشاهد ائمه و از این رقم انتقاد كرده بود. من با یک عده از طلاب به خدمت یکی از مراجع وقت رفتیم که ما چه باید بکنیم؟ شرح اجمالی مضمون کتاب را به ایشان گفتم. متاسفانه با کمال خونسردی، ایشان گفتند: کاری نداشته باشید، "الباطل یموت بترک ذکره"، فرق زیاد است میان غمخوار و غیر آن. امام در همان وقت به خاطر رد کردن آن کتاب، درس اسفار را تعطیل کرده و جواب او را می نویسند، که فعلاً به صورت "کشف الاسرار" در آمده است. ایشان در نوشتن اين كتاب خودشان را خيلي به زحمت انداختند و چشمشان آزرده شد و مدتي هم عينك دودي مي زدند. یادم است که مقداری از نسخه خطی آن نوشته را به من لطف فرمودند که اظهارنظر کنم. از نهایت تواضع و فروتنی ایشان و تشویق این جانب بود، نه این که به نظر محتاج بودند. بالاخره، با این مقامات توانستند چنین انقلابی بیافرینند...»
***
آیتالله حاج سید حسن مرتضوی نيز از علما و مدرسین برجسته درس خارج حوزه علمیه مشهد و از شاگردان مرحوم امام خمینی در حوزه علمیه نجف اشرف است که همواره با تعبیر "سیدنا الاستاد" از استاد خود یاد می کند.
وي که بر اساس کتاب تحریر الوسیله امام خمینی به تبیین مباحث فقهی می پردازد، همه ساله در ایام سالگرد ارتحال امام خواستار حضور باشکوه طلاب و روحانیون و عموم مردم در محافل بزرگداشت ايشان شده و اظهار می کند: «باید با بزرگداشت مقام حضرت امام خمینی(ره) ذره ای از زحمات حضرت امام و حق عظیم ایشان بر شیعه را ادا کنیم».
او در سخنانی در پایان درس خارج خود در ایام سالگرد ارتحال امام خطاب به شاگردان خود گفت: «در اين دو روز تعطيلي سزاوار است که ما حق خود را به حضرت امام خميني(ره) ادا کنيم. سخنرانان با صحبت خود، نويسندگان با قلم خود و ديگران هم با هر وسيله اي که مي توانند، ويژگيهاي اخلاقي سيدنا الاستاد را براي مردم بيان کنند. حضور در مجالس بزرگداشت هم تعظيم شعائر است و داراي ابعاد تعليمي، تربيتي، اخلاقي و سياسي می باشد.»
آیتالله مرتضوی هم اکنون به عنوان یکی از علمای برجسته شهر مشهد حضور فعالی در محافل اجتماعات مردمي نظیر راهپیماییها و انتخاباتها دارد و حضور پرشور مردم در انتخابات را نمايانگر پايبندي مردم به انقلاب اسلامي و آرمان هاي امام خميني(ره) و موجب یاس دشمنان می داند.
وي در یکی از دیدارهای خود در مورد شخصیت معنوی و اخلاقی مرحوم امام گفت: «امام خميني(ره) الگويی برای تمام نسلهاست؛ الگويي کامل براي اهل فضل، اخلاق، تقوا و اهل علم و فقاهت و اهل سياست و فرهنگ. در جهان امروز هر کسي مي خواهد سراغ معنويت برود، به امام راحل اقتدا نموده و او را الگوي اخلاقي خود قرار ميدهد. حضرت امام خميني(ره) شخصيتي عظيم و جامع بود. شخصيتي که "ينبغي ان يقتدي به" يعني سزاوار است كه او را امام قرار داد. بنابراین سزاوار است تمام انسانها در هر زمينه اي به او اقتدا کنند».
این شاگرد برجسته امام خمینی از خاطرات خود با مرحوم امام بیان می کنند: «يادم مي آيد سيدنا الاستاد در تابستان هاي گرم نجف، در مسجد شيخ انصاري با زبان روزه و در سن پیری، مقيد به خواندن نوافل ظهر و عصر بودند و این بود که ایشان را به این مقامات عالیه و معنویه رساند».
***
آیتالله حاج شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی از دیگر شاگردان برجسته امام خمینی در حوزه علمیه نجف اشرف است که هم اکنون به تدریس درس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه مشهد اشتغال دارد.
وي در گفتوگویی در مورد شخصیت استاد خود گفت: «مرحوم امام چنانچه ما در نجف ایشان را دیدیم، بسیار در جهت نظم مقید بودند. ساعت معینی از خواب بلند می شدند و حتی ورزش و لو بهصورت پیاده روی طولانی می کردند و ساعت های معینی به درس می رفتند و نیز در وقت معین، حرم مشرف می شدند. ايشان ساعات عمرشان را حتی به حسب دقیقه منظم حساب می کردند و این سرّ موفقیت مرحوم امام بود. ایشان روحیه های عجيبي داشتند که خلاصه اش این است، واقعا خودشان را ساخته بودند. بی نهایت به تشخیص های خودشان پای بند بودند و تبدیل رأی با گفته دیگران پیدا نمی کردند و در مسائل بسیار فکر می کردند و لغزش پیدا نمی کردند».
این شاگرد برجسته امام خمینی(ره) در مورد شخصیت معنوی و اخلاقی مرحوم امام اظهار کرد: «ایشان التزام شدیدی به خودسازی در جهات عبادی و غیرعبادی داشتند. ايشان کم حرف می زدند و خیلی فکر می کردند و این خودش راهی است برای حفظ انسان از لغزش ها و اشتباهات. بسیاری از اوقات یک نفر یک ساعت حرف می زد ولی ایشان تنها یک کلمه جواب می داد. منهج ایشان به طور کلی منهج تفکر بود و فوق العاده در کارهایشان با فکر و با دقت و با بررسی وارد بحث می شدند و تغییر رأی برایشان حاصل نمی شد. مرحوم امام تاکید داشتند که حوزه درس به حوزه قیل و قال و اشکال و جواب تبدیل شود و از سبك منبرگونه در درس و بحث خوششان نمی آمد. به بنده هم مکرر اصرار داشتند که سر درس صحبت کنید».
آیتالله اشرفی همچنین در مورد برخی خصوصیات برجسته مرحوم امام ابراز داشت: «مرحوم امام خميني بسيار به اهل بيت(ع) ارادت داشتند و بسیار بکّاء بودند. همچنين بسيار شجاع و نترس بودند؛ در دوران شاه كه همه وحشت فراوانی از دولت داشتند و حكومت هم نیروهای قوی در اختیار داشت، نترسیدن ایشان بسيار عجيب بود. در نجف هم، ابداً اعتنایی به شخصیت های بزرگ بعثی که حکومت ارعاب و ارهاب تشکیل داده بودند و همگان واقعاً از آنها وحشت داشتند، نمی کردند. این قدرت روحی و شجاعت که ما در ایشان دیدیم، واقعا زبانزد بود. آن هم باز بخاطر همین بود که واقعا خودش را ساخته بود و عبد صالح خداوند بود».
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : گفتهها و خاطرات شاگردان برجسته امام خميني در حوزه علمیه مشهد, ,